Централизованная библиотечная система г. Кызыла

Суван Шангыр-оол Монгушович

1949 чылдыӊ июль 7-де Тыва автономнуг областыӊ Чаа-Хɵл районнуӊ Ак-Туруг сумузунуӊ Чыраа-Бажынга тɵрүттүнген.

Чаа-Хɵл ортумак школазын, Кызылда күрүнениӊ башкы институдун дооскан.

Ажылчын базымын совхозтан эгелээн, чолаачылаан, Эрзинниӊ Нарынга башкылаан, «Улуг-Хем» солуннуӊ корреспондентизинге, Тыва радиотелекомпанияныӊ телевидение редакторунга, «Шын» солуннуӊ корреспондентизинге, килдис эргелекчизинге, Курунениӊ экология комитетдиниӊ килдис эргелекчизинге, Тыва радиотелекомпанияныӊ радио талазыныӊ кол редактору, амгы үеде «Шын» солуннуӊ ажылдакчызы. Прозачы, журналист.

Чогаал ажылынче 1976 чылда кирген. Парлалгага баштай көстүп келген чогаалы – «Оглум чазы» деп шүлүк болур. Бо шүлүк 1976 чылда «Тываның аныяктары» солунга парлаттынган, ынчангаш ол чылды, Шаңгыр-оол Суваңның чогаалын эгелээниниң үези деп санаар.

Номчукчуларга, чогаал шинчилекчилеринге ол прозачы бооп артар. Ылангыя уруглар чогаалчызы деп болур.

Г. Троепольскийниӊ «Ак-Бим» чогаалын тыва дылче очулдурган. «Улуг-Хем» альманахка парлаттынып үнген. Чогаалчы тыва, орус дылдарда парлаттынган.

Бо хүнге чедир Суваӊ 10 номнарыӊ автору:

1. 1.Хүн-Херелден аалчылар: Тоожулар, чечен чугаалар, шии. – Кызыл: ТывНҮЧ, 1992. – 104 ар.
2. 2.Тоол чурттуг оол: Чечен чугаалар. – Кызыл: ТывНҮЧ,1994. – 64 ар.
3. 3.Ачамның шолазы:  Чечен чугаалар. – Кызыл: ТывНҮЧ, 1999. – 87 ар.
4. 4.Кижи араатан: Тоожу. – Кызыл: ТывНҮЧ, 2006. – 124 ар.
5. 5.Туматтар: Тоожу. – Кызыл: ТывНҮЧ, 2007. – 150 ар.
6. 6.Хемчик нояны: Тоожу. – Кызыл: Тываполиграф, 2009. – 229 ар.
7. 7.Кижи-Бүрүс: Тоожу. – Кызыл: Тываполиграф, 2010. – 88 ар.
8. 8.Хоорай ыттары: Чечен чугаалар, тоожулар. – Кызыл : [б.и.] (Абакан : Журналист), 2013. – 228 ар.
9. 9.Мөңге назын: Чечен чугаалар, тоожулар. – Кызыл: Тываның Ю.Ш. Күнзегеш аттыг ном үндүрер чери, 2015. – 244 ар.
10. 10.Хуулгаазын Ак-Баштыг: Фантасчыткан тоожу. – Кызыл: Тываның Ю.Ш. Күнзегеш аттыг ном үндүрер чери, 2017. – 116 ар.

ССРЭ-ниӊ Журналистер эвилелиниӊ кежигүнү, 1999 чылда Россияныӊ Чогаалчылар эвилелиниӊ кежигүнүнге кирген. «Почетный радист России» деп хөрек демдээниң эдилекчизи.

Журналист, чогаалчы Шаңгыр-оол Суваң

Ш. Суваң чаңгысклассчылары-биле, Чаа-Хɵл школазы (1967 чыл)